Iemand die ik al lang wil interviewen is Ted Barendse, voor mij het gezicht van schaakclub DSC in Delft, maar bij velen beter bekend van jeugdkampioenschappen, nationaal en internationaal. Hij is ook nog eens een heel sterke schaker, die zich in 2003 als amateur plaatste voor de grootmeestergroep C van het Corus-schaaktoernooi. Het duurt even voordat hij tijd vindt om mijn vragen te beantwoorden, maar ik heb geduld. En, als hij antwoordt, dan heb je ook wat.
Ted, je bent voorzitter van DSC. DSC is de laatste jaren in verschillende opzichten (niveau, activiteiten, leden) de meest succesvolle club van de HSB. Wat is jullie geheim?
Ik geloof niet dat we een geheim hebben, iedereen kan zien hoe we het aanpakken. Veel schakers worden van die aanpak blijkbaar enthousiast. Maar de ingrediënten van het succes van onze club zijn de volgende:
- Veel activiteiten voor zowel de topschaker (trainingen, analyseavonden en bijvoorbeeld een weekeindtoernooi), als de hobbyschaker (ontspannen rapid-schaakavonden, een kroeglopertoernooi en ook zaken als een spelletjesavond). Overigens heeft iedereen beide kanten in zich, ook veel topschakers houden van een kroegschaaktoernooi!
- Een prima locatie, met verschillende ruimtes, centraal gelegen, lekker veel daglicht, met de mogelijkheid van een eigen bar (waardoor we ook financieel goed draaien)
- Een prachtige interactieve website (www.Delftscheschaaksite.nl), waar bijna al onze activiteiten en uitslagen worden verslagen.
- Een goede sfeer, waarin eerst hard wordt geknokt in de interne of externe competitie, en daarna nog flink geanalyseerd en nagepraat.
- Dus ook een goed bezette interne competitie en heel veel mensen die graag meespelen in een van de elf teams (waarvan 8 in de HSB en 3 in de KNSB).
- We hebben in OGD een geweldige sponsor! Zij ondersteunen al vele jaren ons rapid-schaaktoernooi in september, ons OGD Prinsenstad weekeindtoernooi met Pasen, en ons schoolschaakplan (dat nu ook nationaal op verschillende plekken wordt toegepast).
- En ‘last but not least’ een groot aantal enthousiaste vrijwilligers, die zich inzetten voor al die verschillende activiteiten; als team- of wedstrijdleider, als jeugdtrainer, als barcommissaris of barman/vrouw, als analysator enzovoorts.
Ik denk dat daarmee DSC niet alleen een vereniging voor maar ook een vereniging door de schakers is. Gevolg is in elk geval een vereniging van zo’n 160 schakers, die actief in interne en/of externe competitie meespelen, en – voor zover ik dat kan beoordelen – met veel plezier naar de club komen.
Wat is de ambitie van DSC? Is een positie in de Meesterklasse haalbaar (en gewenst)?
De ambitie van DSC is om bovenstaande zaken te blijven organiseren en waar mogelijk verder uit te bouwen. We hebben nog ambities op het gebied van studentenschaak en jeugdschaak. Komend jaar vieren we het 24-ste lustrum van de club, we bestaan dan 120 jaar. We sturen niet per se aan op promotie naar de Meesterklasse (maar zouden het niet vervelend vinden om wel te promoveren!). Wat we proberen te doen is alle leden de mogelijkheid te geven op een voor hen interessant niveau en in goede sfeer te schaken.
Kun je iets zeggen over de band die DSC heeft met de stad Delft? Zijn er bijzondere contacten met de stad, met de universiteit en/of met de studentenwereld?
Veel leden wonen in Delft (maar een deel ook niet!). Een behoorlijk deel werkt of studeert aan de TU Delft. Met die universiteit zijn dus goede banden. We willen al jaren meer voor en met studenten doen. Ook een succesvolle vereniging heeft nog zijn ambities! Ook met de gemeente Delft zijn er goede contacten, maar die gebruiken we maar incidenteel. De afgelopen jaren heeft de gemeente ons schoolschaakplan ondersteund. We krijgen geen structurele subsidies van de gemeente (en hebben die ook niet nodig).
DSC heeft mede door jouw toedoen als (gediplomeerde) schaaktrainer een actieve jeugdafdeling opgebouwd; hoe belangrijk is dat voor de club?
Ik vind het een must dat een schaakclub een jeugdafdeling heeft. Als er ergens schaaktrainers en –enthousiastelingen rondlopen dan is dat bij schaakclubs. In sommige plaatsen zijn er scholen actief op dat terrein, maar dat zijn uitzonderingen, die vaak steunen op een of enkele individuen (en dat is heel kwetsbaar). Als je het succes van een jeugdafdeling afmeet aan het aantal jeugdschakers dat doorstroomt naar de senioren dan is DSC niet zo succesvol, want slechts een enkeling stroomt door. Vaak zijn degenen die wel doorstromen wel weer actief, als jeugdtrainer, of medeorganisator. Maar ook kinderen die ooit hebben geschaakt maar zijn gestopt nemen dat de rest van hun leven mee. Overigens denk ik dat je mijn rol wat overschat. Ik ben gewoon een van de 7 of 8 jeugdtrainers van DSC, en we dragen allemaal ons steentje bij!
Wat moet je er voor doen om zoiets op te bouwen? Zijn goed opgeleide schaaktrainers, zoals jijzelf, daarvoor nodig? Moeten clubs er (ook geld) in willen investeren?
Alles draait om enthousiasme! Als je kijkt waar in Nederland jeugdschaak een succes is dan zijn dat zonder uitzondering plaatsen waar iemand de kar trekt, en anderen bij het jeugdschaak betrekt. Geld is niet zo interessant. Rob Brunia meldde 30 jaar geleden al dat ouders van kinderen best een behoorlijk bedrag aan contributie willen betalen, als ze maar kwaliteit terugkrijgen. En onze jeugdtrainers worden (naast hun jaarlijks bedankje) niet betaald. Heel belangrijk is ook de ondersteuning van de jeugdtrainers. Bij DSC geven we alle jeugdtrainers de mogelijkheid om een KNSB-cursus te volgen, de kosten worden door de club vergoed. Uiteraard kost dat wat geld, maar daar wordt je als club toch niet arm van?
Waarom ben je zelf ooit schaaktrainer geworden? Heb je opvolgers?
Omdat het twee dingen combineert die ik leuk vind: schaken, en mensen begeleiden op hun pad om ergens beter in te worden (ik heb ooit lerarenopleiding gedaan, misschien zegt dat al iets over mij). En ik zou niet over opvolgers willen spreken, maar gewoon over andere trainers. En ja, die zijn er genoeg, zowel in Delft als landelijk! Ik ga geen namen noemen (dan vergeet ik er altijd een paar).
Wie was de leukste speler die ooit begeleid hebt (en waarom)?
Voor de goede orde: begeleiding is iets anders dan training, is namelijk op persoonlijke basis, bijvoorbeeld als coach tijdens een toernooi. Ik heb heel veel spelers begeleid. Zo ook ooit Daniel Stellwagen, bij zijn eerste Europees Kampioenschap (hij was toen 10 jaar). Wat ik zo bijzonder aan hem vond was dat hij mij (als 10-jarige!) enkele boeken aanraadde (de serie schaakboeken van Seirawan) die ik (als trainer en schaakboekenverzamelaar) niet kende. Hij kende ze niet alleen, maar had ze gelezen, en begreep ze ook!
Je hebt door de jaren heen enorm veel tijd en energie in het schaken en de schaakwereld gestopt. Wat heeft dat je gebracht? Zou je het opnieuw doen?
Ik heb daar echt ontzettend veel voor terug gekregen! Los van het plezier van iets helpen mogelijk maken, en iets voor anderen betekenen levert het je heel veel vrienden en kennissen op. Ongeveer alle toernooien waar ik aan meespeel of ben zijn een reünie voor mij. Daarnaast ben ik ontzettend gegroeid als mens, door al die contacten, en de tientallen keren dat ik voor de KNSB als coach of teamcaptain bij jeugd-EK’s of -WK’s actief ben geweest, of die ik betrokken was bij de organisatie van het NK t/m 12 jaar binnen de HSB. En ja, ik zou het zo weer doen.
Ik heb ergens gelezen dat je zelf pas op je 15e bent gaan schaken. Van wie heb je schaken geleerd?
Ik heb op mijn twaalfde schaken geleerd van een buurjongen. Niet helemaal met de goede spelregels. Toen ik op mijn vijftiende bij Schaakmat (Naaldwijk) ging spelen had ik het idee dat een pion die gepromoveerd was op de eerstvolgende zet niet geslagen mocht worden!
Mag ik het nog over Corus 2004 hebben (waar je onder in grootmeestergroep C eindigde en o.a. tegen de piepjonge Carlsen speelde)? Baalde je daarvan of was het gewoon een leuke ervaring?
Ja, daar mag je zeker naar vragen, het was namelijk een fantastische ervaring! Ondanks mijn prestatie (ik behaalde slechts een ½ punt uit 13 partijen) heb ik er van genoten en heel veel van geleerd. Het was een unieke ervaring, die ik iedereen zou aanraden. Natuurlijk baalde ik van mijn slechte score en had graag meer punten gehaald. Maar ook dat zou ik zo weer over doen!
Je speelt geen externe competitie meer. Waarom niet?
Dat klopt niet, ik speel al sinds 1985 externe competitie bij DSC (daarvoor bij Schaakmat en Den Haag), waarvan al weer jaren in het tweede (dat nu tweede klasse KNSB speelt).
Heb je een tip voor de HSB?
Iets waar ik bij de HSB aan heb getracht bij te dragen: het is ongelooflijk belangrijk om de goede personen op de goede plek te hebben, die niet alleen organisatorisch, maar ook qua samenwerking en communicatie sterk zijn. En dat enthousiasme hè, dat blijft toch de kurk waar heel veel op drijft. Daarnaast: geef mensen het recht om fouten te maken. Als je veel mensen betrekt bij een club of een bond gaat er wel eens wat mis. Doe daar niet panisch over, maar praat erover met elkaar, fix het, en probeer er van te leren (zoals je ook in het schaken zou doen). Dit zijn overigens heel algemene zaken die niet alleen voor de HSB gelden, maar ook bij DSC, of op mijn werk.