“De reden waarom ik graag bij DD wilde spelen is dat ik daar bij de jongste spelers hoor.” De Leidse grootmeester John van de Wiel, net 55 jaar, deelt graag een plaagstootje uit. Ook aan zijn teamgenoten. Hij speelt al sinds 2009 voor de Haagse club en doet dat met veel plezier. Voor de HSB zou hij het goed vinden als DD een keer zou promoveren naar de Meesterklasse. Dan zou je jonge talenten kunnen behouden voor de Haagse regio. Nu zoeken ze het hogerop in Leiden of in Rotterdam. Uiteraard is voor een eventuele promotie van DD wel meer sponsorgeld nodig. Dat is een uitdaging. John: “Als speerpunten voor het HSB-bestuur zou ik jeugd- en topschaak aanbevelen, dat zijn nog steeds de uitgelezen groeistimuli.”
Ik vraag John naar de hoogtepunten van zijn loopbaan. Zelf herinner ik me nog goed zijn spectaculaire overwinning in Groningen in 1979 (jeugd EK). John: “Het jeugd EK winnen als outsider was prachtig en ook heel bepalend voor mijn keuze om kort daarna professional te worden. Mijn spannendste (en langste) toernooi ooit was het Interzonetoernooi in Biel in 1985. Gedeeld 4e was een groot succes, al plaatste ik me net niet voor het Kandidatentoernooi. Verder reken ik tot mijn beste toernooien OHRA 1987 Amsterdam (1e in de kroongroep), het World Cup-toernooi Rotterdam 1989 (gedeeld 5e) en Elgoibar 1998 (1e).” Ik voeg daar aan toe dat John in 1984 en 1986 Nederlands kampioen werd en in 1988 bij de Olympiade in Thessaloniki kopman was van het Nederlandse team, dat knap brons haalde na de Sovjet Unie en Engeland.
Klopt het dat jij je de afgelopen jaren meer toegelegd hebt op training/coaching dan op actief spel? Of zie je dat als activiteiten naast elkaar? “Dat klopt in grote lijnen, al is dat een beetje toevallig ontstaan. Als de toernooi-invitaties afnemen of financieel te pover zijn, en je een leeftijd bereikt waarop het heel naturel is om iets van je kennis aan anderen over te dragen, is dat ook logisch. Overigens zou ik niet alleen trainer willen zijn. De afwisseling van spelen, trainen, schrijven en optreden is voor mij juist aantrekkelijk.”
Tijdens een training in het Nationaal Schaakgebouw
Je speelt ook bridge. Wanneer ben je daar mee begonnen? Zie je het als een concurrent voor het schaken of is het gewoon een leuke andere activiteit?
“Bridge leerde ik al aan het eind van de schooltijd. Het is m’n favoriete hobby, ik heb een redelijk niveau, maar ik zou het nooit als beroep willen hebben. In die zin is het dus geen concurrent van het schaken.”
Heeft de opkomst van de computer een (negatieve) rol gespeeld bij jouw carrière? Bijvoorbeeld omdat het ten koste ging van het meer avontuurlijke, creatieve schaak? “Dat valt mee. Toen de computer heel significant werd, was mijn leeftijd al zodanig, dat er geen sprong voorwaarts meer verwacht mocht worden. Wel is er veel door veranderd. Toen ik net professional was, vond ik maandelijks wel een goed nieuw openingsidee. Dat is tegenwoordig ondenkbaar.”
Het leven als schaakprof lijkt geen luxe-bestaan. Moet je (op een paar uitzonderingen na) een rijke partner hebben om fulltime time te kunnen schaken, ook al ben je grootmeester? “Zo erg is het niet, maar in de jaren ’70 en ’80 was het wel een veel makkelijker/aantrekkelijker keuze om beroepsschaker te worden. Teveel mensen zijn nu profschaker, in verhouding tot het geld dat in de schaakwereld omgaat. De crisis heeft er natuurlijk ook ingehakt.”
Je bent vrij uitgesproken in je kritiek op de FIDE en vaak ook de KNSB en schaakorganisatoren. Zou je zelf organisator willen worden (zoals Loek van Wely nu doet) om te laten zien hoe het beter kan? “Ik zie mezelf niet als een geschikte organisator. Je moet je beperkingen kennen. Wel zou ik een geschikte adviseur kunnen zijn.”
Heb je een paar (gouden) tips voor de HSB? Waar zou de nieuwe voorzitter Dimitri Karagantcheff zich op moeten richten? John: “Mijn tip voor Dimitri: volg je hart, laat je niet door mij of anderen de wet voorschrijven…”.